Oefenreis “Shoptalk”.

Op maandag 14 september 1959 vertrok vanuit Rotterdam Hr.Ms. Karel Doorman met verder de onderzeebootjager Hr.Ms. Drenthe en de onderzeeboot Hr.Ms. Zwaardvis om samen met een Duits smaldeel deel te nemen aan de oefening “Shoptalk”.
Op die dag embarkeerden op zee de squadrons 8 en 860. Commandant van de Doorman was de KTZ J.G.Stegeman.
Aan boord van de Doorman werd deze oefening deels bijgewoond door de Konteradmiral G.Wagner en Fregattenkapitän Von Rabenau van de West-Duitse marine.
Aan deze oefening op de Noordzee werd ook deelgenomen door 8 Sea Hawks van de Duitse marine, welke opereerden vanaf het MVKV.
Tijdens deze reis werd het jubileumfeest van Pater Piet Buijsen gevierd.

Op donderdag 24 september 1959 werd de oefening “Shoptalk” afgerond en werd opgestoomd naar de haven van Hamburg.

Tijdens de hondenwacht van vrijdag 25 september 1959 kwam de Doorman, ten zuidoosten van Helgoland, in aanvaring met het Belgische vissersvaartuig “Frans Elza” de O246 uit Oostende. Het vissersvaartuig was kennelijk onmiddellijk gezonken, want een directe zoekactie van de Duitse onderzeeboot Z1 bleef zonder resultaat. Van de vijf opvarenden van de “Frans Elza” werd niemand terug gevonden. De schepen bleven nog zes uur lang zoeken, waarna verder werd opgestoomd naar Hamburg. Alleen de onderzeebootjager Hr.Ms. Drenthe bleef nog aanwezig op de plaats des onheils. Later meerde deze ook af in Hamburg aan de Überseebrücke tegenover de Doorman.

Bij het afmeren werd door de Marine Musikkapelle Ostsee voor muzikale begeleiding zorg gedragen. Op het vliegdek stond onze Marinierskapel opgesteld, welke bij Cuxhaven aan boord was geëmbarkeerd. Afwisselend verzorgden deze de muziek ten gehore van de honderden toeschouwers op de wal en de bemanning aan boord.
Klapstuk van het verblijf in Hamburg was de dansavond voor 600 opvarenden in het Curio Haus. Door het succes werd dit nogmaals voor 600 andere opvaren georganiseerd. Dit succes was mede te danken aan de twee Duitse dansbands en de dansband van de Marinierskapel.

Op dinsdag 29 september 1959 kwam een einde aan dit bezoek en voer het smaldeel weer richting open zee.
Bij het naderen van de plaats des onheils stond een Alle Hens aangetreden op het vliegdek. Pater Buijsen hield een toespraak en dominee Kramer eindigde met gebed.
Een krans met op het lint geschreven: “Bemanning Hr.Ms. Karel Doorman” en “Rust in vrede”, werd ter plaatse in zee geworpen.

Op woensdag 30 september 1959 arriveerde het vliegkampschip voor de Nederlandse kust waar de vliegtuig squadrons 8 en 860 zouden debarkeren om terug te keren naar het MVKV. Bij de katapultstart van de Sea Hawk F-61 ging het helaas mis en met een fataal gevolg. Om onduidelijke reden kreeg het vliegtuig niet voldoende snelheid en nadat het los kwam van het vliegdek dook het toestel voor de Doorman in zee. De vlieger van deze Sea Hawk, de LTZV 2oc J.C. de Wolff kwam hierbij om het leven. Bijzonder wrang is dat hij in het zelfde jaar met een Sea Hawk aan boord van de Doorman de 6000^ste deklanding uitvoerde. Vreugde en intens verdriet zo dicht bij elkaar.

Dominee Kramer schreef in de KADO-post:

”Zoals de schok van de katapult het hele schip doortrilde, zo werden wij allen tot in het diepst van ons wezen geroerd door het ongeval dat Johannes Coenraad de Wolff uit ons midden wegnam. Hans had een hart vol liefde voor zijn vliegersberoep, voor zijn squadron 860 en niet in de laatste plaats voor zijn vrouw Ageeth en zoontje”.

Op die woensdag 30 september 1959 liep de Doorman de haven van Rotterdam weer binnen.
In de katapultmachinekamer werd later een koperen gedenkplaatje aangebracht, ter nagedachtenis aan het ongeval met de vlieger J.C. de Wolff.

(foto 0200) Opname van Hr.Ms. Drenthe.

(foto 0208) Opname van Hr.Ms. Zwaardvis.

Aanvaring met “Frans Elza”

(foto 5329) Krantenbericht van het ongeval in het Utrechts Nieuwsblad van 25 september 1959.

(foto 5331) Nogmaals een krantenbericht naar aanleiding van het ongeval.
Ontvangen van Eddy Legein.

(foto 5534) Uit de Kadopost van 17 oktober 1959 deel 1.

(foto 5535) Uit de Kadopost van 17 oktober 1959 deel 2.

(foto 5330) Het verslag van het onderzoek.
Ontvangen van Eddy Legein.

(foto 5074) Opname van het vissersvaartuig “Frans Elza” O246. Het schip werd vernoemd naar de voornaam van de reder Frans Louis LEGEIN en de voornaam van zijn vrouw Elza Marie MARANNES.

(foto 5332) De slachtoffers en opvarenden van de “Frans Elza” waren: Julien Ocket, schipper; Maurice Vercruyce, stuurman: Maurice De Dulle, motorist, Fernand Dergeloo, matroos en Marcel Grijson, matroos.
Ontvangen van Eddy Legein.

Verblijf in Hamburg.

(foto 4210) De Doorman en de drenthe afgemeerd in de haven van Hamburg.

(foto 4164) Hr.Ms.Karel Doorman en Drenthe afgemeerd in de haven van Hamburg in september 1959.
Foto Rinus Hali ontvangen via Jaap de Moor.

(foto 5144) De Doorman afgemeerd in Hamburg.
Foto Ship Hunters, ontvangen van Leo van Ginderen.

(foto 5288) De Doorman en Drenthe geillumineerd in de haven van Hamburg. De elektromonteurs aan boord van de Doorman verwerkten ongeveer 2000 lampen.

(foto 5874) Overzicht van deelnemende schepen aan de oefening “Shoptalk” in 1959. Op het vliegdek van de Doorman staat geparkeerd de Sikorsky S55 heli 8-3.
Foto ontvangen van Jaap de Moor.

(foto 5915) Hr.Ms. Zwaardvis tijdens deze reis naast Hr.Ms. Karel Doorman.
Foto ontvangen van Fred Bernhard. 

(foto 5916) Nogmaals de onderzeeboot Zwaaardvis door de golven ploegend naast de Doorman.
Foto ontvangen van Fred Bernhard.

Foto’s van de Sea Hawk F-61.

(foto 2406) Een aantal Sea Hawks die mogelijk in gereedheid worden gebracht voor embarkeren aan boord van de Doorman, vierde in de range is de F-61.

(foto 0413) De Sea Hawk F-61 op de katapult.

(foto 1592) De Sea Hawk F-61 wordt door de VDO op de katapult geleid.

(foto 0410) Hier de Sea Hawk F-61 tijdens een vlucht boven land.

Crash Sea Hawk 61.

In de Duitse bocht werd, na een bezoek aan Hamburg, er een 'alle hens' gehouden op het vliegdek en een krans in zee geworpen, met een gebed als eerbetoon voor de opvarende van de Belgische vissersboot Frans Elsa. Dit maakt wel indruk op je en deed je beseffen hoe betrekkelijk alles is. 
Een dag later werden wij weer met onze neus op de feiten gedrukt hoe risicovol het werken aan boord van een vliegkampschip wel is.

Tijdens het debarkeren van de vliegtuig squadrons voor de kust van Nederland, werd de Sea Hawk 61 door middel van de katapult afgeschoten.
Net voor of aan het begin van de start kwam de schietstoel met kracht omhoog, waardoor de vlieger in de krappe cockpit omhoog werd gedrukt.
Jan van Lende die als fotograaf werkzaam was tijdens de starts en dat gefilmd had zei dat het gebeurde toen de flaps van de katapult neer klapten en toen was er geen weg terug. 
De Sea Hawk werd afgeschoten en werd naar BB in zee gelanceerd.
De jet werd met een grote knal volledig uiteen gereten.
Matroos Meijerink heeft met de schouw nog diverse onderdelen uit zee opgevist waar ik verder niet over zal uitweiden. 
Een bijkomende zaak was dat de verongelukte ltz vlieger J.C. de Wolff, was gehuwd met Ageeth Scherphuis een bekende televisie omroepster, zodat dit in de pers veel aandacht kreeg.

Het toeval wil dat in Hamburg de schietstoel van deze Sea Hawk in de hangaar tentoongesteld was geweest tijdens een open dag voor bezoekers van het schip. 
Of er tijdens het inbouwen wat verkeerd is gegaan en of het een technisch mankement is kan alleen onze lieve Heer weten. Maar zoiets is een enorme domper op de stemming, want hier wen je nooit aan. Zo’n schip is net een dorp, ieder kent iedereen.

Willem Veldhuizen.

Zie ook onder -vliegdienst- -Sea Hawk index- -Landing sea Hawk en uitstappen vlieger- , met betrekking tot de schietstoel van Sea Hawk.