DEEL 9

(foto 4424) Zicht op de haven en de bak vanaf een mitrailleurbordes. We zien duidelijk de sleeptros gespannen staan.
Foto ontvangen van Martin den Butter.

(foto 4425) Ook op de bak is het aanpoten tijdens afmeren en het verwerken van de sleeptros(sen).
Foto ontvangen van Martin den Butter.

(foto 4442) Het kantoor van de Rotterdamsche Lloyd aan het begin van de Lloydkade in Tandjong Priok. in de haven ook een landingsvaartuig, voorzien van een zonnescherm.
Foto ontvangen van Martin den Butter.

(foto 4444) De Doorman komt langzaam maar zeker naar de Lloydkade, waar men reeds gereed staat om de trossen aan te nemen.
Foto ontvangen van Martin den Butter.

(foto 4445) Het is zover de eerste trossen van de Doorman maken verbinding met de Lloydkade in Tandjong Priok. Op de kade liggen vaten van de firma Van Leer.
Foto ontvangen van Martin den Butter.

(foto 4391) Hr.Ms. Karel Doorman afgemeerd aan de Lloydkade in Tandjong Priok. Op de voorgrond de loodsen langs de kade.
Foto Marinemuseum te Den Helder.

Woensdag 16 october 1946 te Tandjong Priok.
Liggen gemeerd a.v. 08.45 uur vertrek commandant voor bezoek aan vliegkamp. 11.30 uur vertrek commandant voor officieel bezoek aan HMS Black Swan. 12.15 uur komt chef staf KNIL kolonel de Broekert.

(foto 4899) HMS Black Swan.

Donderdag 17 october 1946 te Tandjong Priok.
Liggen gemeerd a.v. 09.45 uur overgeplaatste schepelingen vertrekken naar nieuwe bestemming. 12.30 uur laden Firefly nr. 13 welke verongelukte bij de landing op het vliegveld Kamajoran. 13.0 uur vastwerken. 14.00 uur geven gelegenheid tot passagieren. 16.00 tot 18.00 uur stellen het schip open voor bezichtiging.

Nog voor we de haven binnen kwamen kwam een vieze lucht op ons af en werden we omringd door allerlei kanoachtige boten met koopwaar. De koopwaar stelde niet veel voor en waren eigenlijk meer bedelacties, de armoede straalde er vanaf. We werden uitbetaald in roepias en ruim in de gelegenheid gesteld om te passagieren. Mijn eerste indrukken waren niet best, niet alleen de armoede maakte diepe indruk maar ook het gebrek aan medische hulp voor hen die met open wonden en zweren rond liepen. Blinden en kreupelen begeleid door kinderen liepen of zaten bij de vele openluchtwinkeltjes aan de rand van de weg, de passar. De vreselijke stank kwam hoofdzakelijk van de opslagloodsen vol dierenhuiden waar vele maden over de weg kropen. Aan de waterkant werd kleding gewassen, gebaad, vrouwen met de kleren aan, getoilletteerd, gezwommen en wonden uitgewassen en dan van een klot klei voorzien.

Vrijdag 18 october 1946 te Tandjong Priok.
Liggen gemeerd a.v. Gedurende VM geven vliegtuig benzine af, lossen ammunitie, nemen 2 vliegtuigmotoren aan boord. 14.00 uur geven gelegenheid tot passagieren. 16.00 tot 18.00 uur stellen het schip open voor bezichtiging. 19.00 uur olie prauw aan SB. 22.00 uur vangen aan met olie laden. 22.05 uur 107 ton water geladen.

Zaterdag 19 october 1946 te Tandjong Priok.
Liggen gemeerd a.v. 08.00 uur houden vliegdek nat om warmte uitstraling te verminderen. Laden 115 ton drinkwater. 10.00 uur vertrek lege olie prauw. 23.35 uur vernemen alarm seinen in de haven. Een prauw langszij achterste schip in de 2e haven blijkt in brand te staan. 23.40 uur verstrerkte lekbrandweer div. A. 23.59 uur aftrap versterkte lekbrandweer, nadat prauw was weg gesleept.
 

Donderdag, Vrijdag en Zaterdag j.l.was de gelegenheid opengesteld voor de burgerij van Batavia, om Hr.Ms."Karel Doorman" te bezichtigen . Duizenden zijn op dit eerste Nederlandsche vliegkampschip rondgeleid door de bemanning, die met veel geduld en oprechte trots alles vertelde en verklaarde wat men weten wilde. Het was voor Batavia een historische gebeurtenis, in velerlei opzichten. De belofte voor een betere toekomst. In de eerste allereersteplaats omdat dit groote gevaarte daar lag als bewijs van herleefde waardigheid van het Koninkrijk der Nederlanden. En het was de moeite waard om eens een indruk te krijgen van wat de moderne techniek heeft uitgedacht. Den eerste dag zijn het voornamelijk schoolkinderen geweest en in het totaal hebben 8 á 900 bezoekers gebruik gemaakt van het vervoer, dat ad libitum beschikbaar was gesteld door den M.T.D.
Vrijdag maar vooral ook Zaterdag trokken duizenden langs den Priokweg heen en weer in groote trucks, jeeps en personenauto's. De rondleiding ter plaatse geschiedde uitstekend. In groepen van circa dertig man werd men door een lid van de bemanning meegenomen. Een ieder was voldaan. De gastvrije ontvangst was zooals men die op een Nederlandsch schip verwachten kan. En het schip zelf is een bewijs van goodwill van Engeland. Deze groote bondgenoot heeft Nederland dit prachtige schip geleverd, waar wij hier nu zoo trotsch op zijn. Vol waardeering vertelden de Hollandsche matrozen over den mooien opleidingstijd in Engeland. Het initiatief van Amacab Welfare valt te prijzen, terwijl dank zij de marine-leiding en het onvermoeide werken van de M.T.D. het geheel vlot is kunnen verloopen.

Maandag  21 october 1946 te Tandjong Priok.
Liggen gemeerd a.v. 09.00 uur waterprauw aan SB. 10.00-10.45 uur bezoek van generaal van de luchtmacht Kengen. 10.30 uur officier van piket brengt officieel bezoek aan de Engelse kruiser HMS Newfoundland. 13.00 uur vastwerken. 13.37-14.25 uur bezoek van luitenant-gouverneur-generaal dr. H.J. van Mook. 15.05 uur waterprauw vertrekt, 348 ton water geladen. 16.40 uur proefdraaien met beide machines. 16.45 stoppen ivm afdrijven ms. Noesa Niwi (Koninklijke Rotterdamsche Lloyd). 19.00 uur olie prauw aan SB. 22.25 uur olie prauw vertrokken.

(foto 4903) Opname van HMS Newfoundland.

Dinsdag  22 october 1946 te Tandjong Priok.
Liggen gemeerd a.v. 08.00 uur wegnemen achter valreep. Water laden van de wal. 10.00 uur 22 ton water geladen. Warmdraaien motoren. 10.30 ontbochten. 10.45 uur meerrol nemen 2e valreep weg. Loods aan boord. 10.45 uur ontmeren met behulp van 2 sleepboten. 11.20 uur sleepboten bedankt. 11.30 uur stoomen haveningang uit. 11.40 uur loods van boord. 17.20 uur krijgen zicht
van …..(onleesbaar) klip i.p. 162. Ten 17.30 uur vaart 13’ 88 omw. voor brandstof verbruik proeven. 17.45 uur krijgen zicht van Boompjes Eiland (koraaleiland in de Java-zee, waarop VOC schepen zijn vergaan).

Woensdag 23 october 1946 in de Java Zee.
03.05 uur bepalen koers 180, minderen tot 76 omw. 03.19 uur stoppen beide machines. 03.30 uur loden 25 vm (vadem) met echolood. 03.45 uur Asdic bij (Allied Submarine Detection Investigation Committe). 04.00 uur beide machines gestopt, ankerrol op post. 04.10 uur komen ten anker. 04.20 uur ankerrol bedankt. Asdic afgezet. 05.45 uur ankerrol op post. 06.25 lichten SB anker. 06.30 uur bepalen koers 147. 06.35 uur ankerrol bedankt. 08.15 uur krijgen zicht van Sendoro en de Tengaran (Guning Sendoro, hoogste berg, 3150 mtr, op centraal Java). 10.05 uur ankerrol op post. Stomen naar ankerplaats ter rede van Semarang. 10.28 uur komen ten anker i.p. 06.53.8 Z en 110.24.6 E, hijsen ankerbal.10.30 uur bepalen reewacht, MK op 1 uur notice. 10.45 uur bezoek van ltz Maas OAZ Semarang (betreft de latere commandant Doorman II J.B.M.J. Maas). 11.30 uur alle hens voor de boeg, toespraak van den commandant. 11.55 uur vertrek commandant voor officieel bezoek aan den commanding officer ……(Resident …..) (onleesbaar), aan den territoriaal troepen cdt kolonel Van Langen en voor contra bezoek aan den OAZ.

Donderdag 24 october 1946 op de rede van Semarang.
08.00 uur autotochten door Semarang voor bemanning ten 07.45, 10.45 en 13.45 uur. Krijgen bezoek van het leger in drie groepen van ong. 300 man ten 10.00, 12.30 en 15.45 uur. 12.30 uur officieel bezoek van kolonel Van Langen en Resident …(onleesbaar).

Een grote landingsboot vol militairen van de landmacht kwamen ons bezoeken en wij mochten met dezelfde boot hun kampement komen bekijken. Aan de wal werden we opgewacht door enkele Indische jonge dames die goed Nederlands spraken. Een aantal open legervoertuigen bracht ons door de stad naar het legerkamp. De stadswijken zagen er op het eerste gezicht beter uit dan in Tandjong Priok. In het hoofdgebouw werden we hartelijk ontvagen en voorzien van een hapje en een drankje. Hier kregen we voor het eerst te horen over vijandelijkheden met inlanders die ‘ploppers’ werden genoemd. Op een paar honderd meter van de gebouwen waren schuttersputjes gegraven met daarin een of twee militairen met geweren en verrekijkers. Wel viel op dat de jongens in die bloedhete kuilen nogal zenuwachtig waren. Ook de leidinggevenden in de gebouwen kwamen niet ontspannen over. Zij hadden eigenlijk een gebrek aan alles, zelfs de sigaretten waren slecht, die werden ‘heimwee’ sigaretten genoemd. Het was duidelijk dat wij als scheepsvolk er veel beter aan toe waren dan de landmacht. De korte uitwisseling was niet voor niets geweest, ook al hadden zij onze haring met wittebrood opgegeten.

Vrijdag 25 october 1946 op de rede van Semarang.
11.10 uur bezoek van herstellende gewonden en pleegzusters. 11.25 uur commandant brengt officieel bezoek aan OAZ Semarang. 11.30 uur bepalen zeewacht. 13.20 uur bezoekers van boord. 13.30 uur ankerrol. 13.45 uur stoomklaar. 14.07 uur SB anker gelicht. Bepalen koers 022. 15.35 uur krijgen zicht van Panjang Island i.p. 057 (in straat Soenda 02.45 Z en 108.55 E). 16.50 uur Mandalika  i.p. 087. 17.30 uur zetten radar type 293 bij. 18.15 ware plaats 06.11.4 Z en 110.46.5 E.

(foto 4905) Opname van Mandalika.

Zaterdag 26 october 1946 in de Java Zee.
05.44 uur komen ten anker voor BB anker i.p. 06.42.2 Z en 112.44.7 E (zwarte boei 068). 14.20 uur Hr.Ms. Banda in zicht. 15.00 uur sturen motorkotter naar Hr.Ms. Banda voor overplaatsen personeel. 19.20 uur commandant terug aan boord.

(foto 4895) Opname van Hr.Ms. Banda.

Zondag 27 october 1946 in de Java Zee.
10.30 uur ankerrol op post, beginnen met indraaien. Radar type 293 op post. 11.08 uur gelicht anker, verstomen naar nieuwe ankerplaats. 12.29 komen ten anker voor BB anker i.p. 6.51.2 Z en 11.44.6 E Djamoeang rif. (in baai ter hoogte van Soerabaja).
 

Lossen voorraden in Soerabaja.

Na aankomst op rede Soerabaja, voor het lossen van de meegevoerde goederen, werd voor anker gegaan. Deze voorraden, bestaande uit reservedelen en munitie voor vsq 860, werden verder getransporteerd naar het vliegkamp Morokrembangan.
Het was nu zaak de voorraden en munitie van het squadron naar Soerabaja te brengen, de route zou via Semarang lopen.
Vervolgens zetten wij koers op de ingang van het Westervaarwater van Soerabaja, tussen Madoera en Java. De marinestaf te Batavia had zich voorgesteld, dat wij dit vaarwater zouden binnenlopen, meren in de haven van Perak (koopvaardijhaven te Soerabaja) en de voorraden ontschepen, die dan vandaar naar het marinevliegkamp Morokrembangan zouden worden vervoerd. Dat zou dan met vrachtauto's dan wel met lichters via de geul van Morokrembangan kunnen geschieden.
Ik voer in de sloep door naar Soerabaja voor een bezoek aan de maritiem commandant van Soerabaja, kapitein ter zee C. J. van Wannig.
Met diens bekende voortvarendheid stelde deze twee door Japanse krijgsgevangenen bemande landingsvaartuigen ter beschikking.
Kort daarop kwamen deze buitengaats langszij en namen ijverig de munitie en voorraden in ontvangst. Zelden hadden wij mensen zo snel en goed zien werken, met een enorm physiek uithoudingsvermogen, hoewel onze oorlogsvrijwilligers nauwelijks voor hen onderdeden. Wij hadden een drieploegen dienst ingesteld, dus zeewacht, waarbij dag en nacht een ploeg aan het ontladen was, een ploeg kon slapen en de derde ploeg kon zich dan verpozen. In de praktijk kwam dit laatste neer op het vangen van haaien, die na de vangst met de vliegtuiglift naar het vliegdek werden getransporteerd alwaar korte metten met hen werd gemaakt. Zo ging de tijd snel voorbij, onze mensen bleven gezond, wat bij een verblijf in Soerabaja zeker niet het geval zou zijn geweest, en het aantal haaien in de Javazee werd iets kleiner.

(foto 4426) Het tijdverdrijf voor de bemanning die vrijaf waren tijdens het lossen van de voorraden. Het vangen van haaien.
Foto ontvangen van Martin den Butter.

(foto 4427) Onder belangstelling van enige opvarenden wordt de haai verder omhoog getrokken naar het halfdek.
Foto ontvangen van Martin den Butter.

Rond het schip werden dagelijks haaien gesignaleerd in gezelschap van loodsmannetjes. Het was prachtig om te zie hoe meestal 4 van die loodsvisjes vooruit zwommen gevolgd door een grote logge haai met nog 2 van die vissen op zijn rug. Deze loodsmannetjes zouden de slecht ziende haai zijn prooi aangeven. De 2 op de rug van de haai zitten met een zuignap ondersteboven te rusten tot ze aan de beurt zijn voor aflossing van de wacht. Een stel ruige matrozen besloot op haaienjacht te gaan vanaf het laagste dek op het achterschip. De eerste pogingen mislukten maar al doende leert men. Het materiaal werd zwaarder en de haaien slimmer, ze hapten niet meer naar alles wat in het water terecht kwam. Het mislukte wederom en in een van de werkplaatsen werd een zwaardere haak gesmeed en de hengelopstelling verbeterd. Plotseling ging er een gejuich op. Men had niet alleen beet maar ook een 8 meter lange haai aan boord getakeld. Ik dacht als publiek op enige afstand ‘als we het visserslatijn eraf trekken blijft er nog ruim 6 meter gevaarte over’. Even het haakje uit de bek halen was er niet bij. De dapperste naderde het dier met een lange houten balk en hield de kopse kant voor de bek. Het beest hapte onmiddellijk toe en versplinterde het voorste balkgedeelte. Na kort overleg ging de balk in de open muil en werd doorgedrukt tot in de maag. De slagersmessen deden de rest, het werd een bloederige massa met een afschuwelijke stank. De staartvin werd later als windvaantje op de kloot van de vlaggenmast gemonteerd en heeft daar vele maanden op gezeten. De haaietanden werden onder de slachters verdeeld. Ik vroeg aan een van hen die ik beter kende, of ik zo’n tand kon krijgen. Nee dat ging niet want hij had er nog maar 12.

(foto 5054) Een sloep van de Karel Doorman op weg naar de wal.

Maandag 28 october 1946 op rede van Soerabaja.
06.20 uur LCT (Landing Craft Transport) N206 aan SB vooruit langszij. Nemen barang aan boord. 07.15 uur beginnen met lossen van air-stores. 10.00 uur patrouilleboot met passagiers langszij. 12.30 uur LCT N206 verplaatst naar BB ivm de deining. 14.10 uur vertrek patrouilleboot. Gaan door met lossen. 19.15 uur einde lossen, N206 gaat ten anker.

(foto 4907) Een opname van soortgelijk LCT met nummer N219, daar er geen foto beschikbaar is van de N206.

(foto 4908) Nogmaals een afbeelding van een LCT, waarbij men een indruk krijgt van de omvang van een dergelijke LCT.